Na czym polega okres retencji po zakończeniu leczenia ortodontycznego?

Leczenie wady zgryzu z zastosowaniem stałego aparatu ortodontycznego jest niestety bardzo długim, żmudnym procesem. Jest to jednak jedyna możliwość, żeby móc cieszyć się pięknymi, równo ustawionymi względem siebie zębami, pięknym uśmiechem oraz brakiem problemów z przeżuwaniem pokarmów czy z powstałymi na skutek rozwijającej się wady zgryzu wadami wymowy.

O czym nie każdy pacjent niestety wie, moment, w którym zostaje nam zdjęty aparat ortodontyczny, nie jest niestety ostatecznym końcem całego leczenia. Konieczne jest jeszcze utrwalenie osiągniętych dzięki niemu efektów poprzez przeprowadzenia tzw. terapii retencyjnej. W dzisiejszym wpisie na blogu dokładniej opisujemy, na czym polega retencja, dlaczego jest tak bardzo ważna oraz jakie są rodzaje aparatów retencyjnych.

Skąd się biorą i na czym polega leczenie wad zgryzu?
Według ortodontów, czyli specjalistów od leczenia wad zgryzu, większość problemów z nieprawidłowym ustawieniem względem siebie znajdujących się w łukach zębów jest nabywana przez nas jeszcze w wieku dziecięcym. Bezpośrednie przyczyny powstania i rozwijania się wad zgryzu mogą być różne. Wpływ na powstanie wady zgryzu może mieć m.in. dopuszczenie do zbyt szybkiego wypadnięcia u dziecka zębów mlecznych, niedorozwój kości szczęki podczas wzrostu lub zła pozycja języka. Czasami jednak powstanie wady zgryzu ma trywialne przyczyny i jest spowodowane np. nagminnym ssaniem w wieku dziecięcym smoczków i własnych palców lub przyzwyczajenie do oddychania przez usta. Dokładne przyczyny powstania wady zgryzu są zazwyczaj bardzo istotne podczas planowania leczenia ortodontycznego. Szybkie rozpoczęcie leczenia zauważanej wady zgryzu może dać dużo korzyści. U małych dzieci, które nie mają jeszcze zębów stałych, leczenie ortodontyczne nie jest bowiem wykonywane poprzez zastosowanie stałych aparatów na zęby, tylko aparatów wyjmowanych. Bardzo często po zakończeniu leczenia wady zgryzu nie ma też konieczności przeprowadzania później retencji.

Co to jest retencja?

Retencja to proces, który polega na stabilizowaniu osiągniętych efektów leczenia wady zgryzu. Organizm człowieka, w niektórych przypadkach na szczęście, a w niektórych niestety, jest stworzony w taki sposób, że po powstaniu jakichś nagłych zmian, samodzielnie dąży do przywrócenia wcześniejszego stanu. Tak samo jest w przypadku leczenia wad zgryzu. Wyprostowane i prawidłowo ustawione względem siebie zęby, po zdjęciu aparatu ortodontycznego będą przez jakiś czas próbowały powrócić na swoje wcześniejsze miejsce. Takie ryzyko zwiększa się wraz z wiekiem. U starszych pacjentów, którzy przez lata mieli wadę zgryzu, organizm tym bardziej chce powrócić do starego ustawienia zębów.

W okresie retencji pacjent nadal musi stosować odpowiednio dobrany do jego potrzeb aparat ortodontyczny (aparat retencyjny), tylko tym razem zazwyczaj już nie przez cały czas, a jedynie przez kilka godzin lub np. podczas snu. Istnieją co prawda także stałe aparaty retencyjne, ale te stosowane są jednak stosunkowo rzadko. Dokładne zalecenia pacjent otrzymuje od prowadzącego jego leczenie ortodonty. W trakcie trwania retencji konieczne jest także regularne zgłaszanie się na wizyty kontrolne do gabinetu ortodontycznego, żeby lekarz mógł sprawdzić, czy ustawienie zębów jest cały czas prawidłowe, czy należy w jakiś sposób interweniować, np. zwiększyć czas noszenia aparatu retencyjnego. Długość trwania okresu retencyjnego zależy od indywidualnych predyspozycji pacjenta. U niektórych osób wystarczy zaledwie kilka miesięcy, a u niektórych nawet kilka lat. Jeżeli jednak pacjent poddał się leczeniu ortodontycznemu, na pewno mu będzie mu zależało na tym, żeby osiągnięte dzięki temu efekty utrzymały się jak najdłużej!

Rodzaje aparatów retencyjnych

Istnieją trzy podstawowe rodzaje aparatów retencyjnych: stałe aparaty retencyjne, przezroczyste płytki termoformowalne oraz tzw. płytki Hawleya.

Stałe aparaty retencyjne występują w formie drutów retencyjnych, które są przyklejane do wewnętrznej powierzchni zębów. Taki aparat nie jest widoczny, pacjent nie musi też pamiętać o założeniu w określonym czasie ruchomego aparatu retencyjnego, jednak stałe aparaty retencyjne mają też swoje minusy, a mianowicie, podobne jak stałe aparaty na zęby, utrudniają codzienną higienę jamy ustnej.

Przezroczyste płytki termoformowalne są w formie wyjmowanych, przezroczystych szyn, które obejmują całą powierzchnię zębów. Pacjenci zazwyczaj lubią je nosić, bo są wygodne i w zasadzie niewidoczne. Po pewnym czasie jednak płytki mogą się przebarwić i nieco zżółknąć, a czasami także pękają.

Ostatnim rodzajem aparatów retencyjnych są płytki Hawleya. Wykonane są one z akrylu i wyglądem przypominają noszone przez dzieci w trakcie leczenia wady zgryzu kolorowe aparaty ruchome. Zaletą tego typu aparatów retencyjnych jest to, że nie pokrywają one powierzchni żujących i powierzchni siecznych zębów, co jest bardzo wygodne dla pacjenta.